Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW
Wydawnictwo Naukowe i Edukacyjne SBP
dr hab. Anna Jupowicz-Ginalska, prof. UW (redaktor naczelna)
serdecznie zapraszają Autorki, Autorów i Zespoły Autorskie do nadsyłania rozdziałów do II tomu serii pt. „Komunikacja społeczne i media: teoria, metodologia, praktyka”.
Temat II tomu: „Wizualna propaganda – obszary zastosowania i mechanizmy wpływu”
Redakcja naukowa: dr Łukasz Szurmiński (WDIB UW)
dr Alicja Waszkiewicz-Raviv (WDIB UW)
Opis :
Od wiosny tego roku wiele zmieniło się w podejściu i świadomości mechanizmów propagandowych wśród odbiorców mediów. Widmo nowego konfliktu zbrojnego w całej Europie, „walka z dezinformacją” i „wojna informacyjna” nie schodzą z czołówek polskich mediów. Temat propagandy wizualnej jest niezwykle aktualny.
Z wielu opracowań przedstawicieli często odmiennych nauk (w szczególności historii sztuki, socjologii, psychologii, antropologii, ekonomii) wypływa wniosek o prymacie wizualności wśród licznych zjawisk współczesnej kultury. Medioznawstwo, gdzie prywat wiodły przez lata analizy językowe, także coraz częściej skłania się ku modalności wzrokowej w analizach komunikacji. Czasy medialnej kultury wizualnej stwarzają dziś przestrzeń do intensyfikacji komunikacji uprawianej za pomocą obrazów. Czynniki technologiczne (digitalizacja i algorytmizacja mediów) oraz ekonomiczne (marketing zmysłów) tworzą zasięgi i uwarunkowania dla siły mediów wizualnych. Przekazy piktorialne są czymś znacznie więcej niż zwykłymi „przedstawieniami”, odwzorowaniem rzeczywistości. W opublikowanych już w latach 90. książkach W.J.T. Mitchell apeluje o zerwanie z językoznawczym imperializmem. Autor tak opisywał zjawisko tzw. „zwrotu ikonicznego”: „Czymkolwiek miałby być zwrot piktorialny, powinno być jasne, że nie jest on powrotem do naiwnej mimesis, kopią lub odpowiednikiem teorii reprezentacji czy odnowieniem metafizyki piktorialnej «obecności». Jest raczej postlingwistycznym i postsemiotycznym ponownym odkryciem obrazu jako złożonej gry pomiędzy wizualnością, zmysłami, instytucjami, dyskursem, ciałem i figuratywnością” (Mitchell, 2009, s. 7-8). Naukowcy nie tylko postrzegają „wizualizacje”, jako jawne lub ukryte odzwierciedlenie struktury lub zachowania społecznego, ale także próbują opracować język ontologiczny i epistemologiczny oraz wytyczne metodologiczne do studiów sfery wizualnej mediów XXI wieku.
Z jednej strony nasycona i bogata ikonosfera dostarcza wielowymiarowego materiału do badań, z drugiej rozchwianie kategorii oceny utrudnia jednoznaczne kategoryzacje przekazów wizualnych i długoterminowa eksploracje ich efektów. Obserwujemy polaryzację życia społecznego, chaos informacyjny i destabilizację kryteriów prawdy, na które to zjawiska warto nałożyć filtr wizualny, aby zrozumieć siłę obrazów w przestrzeni społecznej, a dokładnie w obszarze produkcji i recepcji mediów. Dystynktywność przekazów wizualnych może być użyte do wpływania na emocje, procesy poznawcze oraz zachowania odbiorców mediów.
Komunikaty wizualne mogą służyć celom propagandowych i właśnie tym zjawiskom poświęcony jest niniejszy tom. Propaganda modyfikuje, utrwala, osłabia postawy, agituje, manipuluje, stymuluje publiczności. XX wiek wraz z rozwojem mediów masowych przeniósł narzędzia propagandy w nowy wymiar, gdyż zwiększył zasięgi, zintensyfikował wpływy, poszerzył środki wizualne. Światowe reżimy, ale także kraje demokratyczne wykorzystywały i nadal wykorzystują czarną, białą i szara propagandę, inicjując psychologiczną wojnę na wartości, a raczej na … obrazy wartości. Dziś nie plakaty, a cyfrowe fake newsy masowo wytwarzane przez boty walczą o prywat w świadomości odbiorców.
Szerzenie nieprawdziwych informacji wytwarza alternatywne wersje rzeczywistości społecznej, której akceptowalność zdeterminowana jest przez konwencje kulturowe ikonosfery, a nie przez empiryczną weryfikację czy spełnienie wymogów logicznych. Niniejszy tom zachęca do refleksji badawczej w obszarze propagandy wizualnej. Bierzemy pod uwagę bieżące wydarzenia geopolityczne.
- Jak kontekst wojny w Ukrainie wpływa na renesans plakatów propagandowych, szerzenie rysunków satyrycznych, memów?
- Jak przedstawiane są wątki militarne na TikToku przez różne strony konfliktu?
- Jak opisać mechanizmami wpływu społecznego intensyfikowane przy pomocy mediów wizualnych?
- Jakie modele pozwalają opisać współczesne zjawiska propagandy wizualnej, zwłaszcza tej stosowanej w nowych mediach, zarówno w kontekstach politycznych, jak i ekonomicznych?
- Kto ponosi odpowiedzialność za zafałszowane wizerunki krążące w mediasferze?
- Jak rozstrzygać dylematy etyczne związane z wizualną propagandą? Czym jest dzisiaj manipulacja obrazami stosowana przez graczy rynkowych i politycznych?
- Jak rozwijać kompetencje medialne, aby wspierać mechanizmy obrony przed perswazją wizualną?
Zapraszamy do nadsyłania propozycji zarówno badaczy komunikacji wizualnej, mediów wizualnych, specjalistów ds. komunikacji politycznej, marketingowej, badaczy retoryki wizualnej, kultury wizualnej, psychologii mediów.
W szczególnym obszarze zainteresowań badawczych przygotowywanej publikacji znajdują się:
- nadawcy medialni – polscy i zagraniczni, których opis wraz z narzędziami wpływu pozwól nakreślić multikulturową perspektywę dla zjawiska wizualnej propagandy; Aktorzy społeczni (politycy, celebryci), ale także instytucje (telewizja, radio, organizacje komercyjne) stosują dziś narzędzia wizualnej propagandy.
- odbiorcy medialni – w różnym wieku i korzystający z mediów wizualnych (zwłaszcza Instagrama czy TikToka); Mile widziane są studia nad recepcją zmanipulowanych obrazów przez dzieci i młodzież, ale także studia nad wyborcami, konsumentami. Klucz wieku, jak i roli społecznej pozwoli nam przyjrzeć się uwarunkowaniom procesów wizualnej propagandy;
- procesy perswazji wizualnej – etapy i narzędzia wpływania na postawy oraz proponowane metody badania tych zjawisk. Zachęcamy do opracowań z zakresu retoryki wizualnej, perswazji wizualnej, teorii narracji, etnografii wizualnej, semiotyki wizualnej.
Warto zaznaczyć, że niniejszy tom – wpisując się w koncepcję serii – ma składać się z tekstów prezentujących podejście interdyscyplinarne, mających wysoki poziom teoretyczny i empiryczny, analizujących nie tylko stan obecny, ale i podejmujących próby oszacowania społeczno-medialnych skutków propagandy wizualnej, zawierających propozycje rekomendacji, zalecających wzmacnianie postaw prosolidarnościowych, a niwelujących nastawienie polaryzujące.
Dodatkowe uwagi:
- Teksty naukowe podlegają „blind review”.
- Po roku od wydania tomu, cała jego zawartość zyskuje format open acces.
- Wydawnictwo SBP znajduje się na liście ministerialnej (I poziom).
Orientacyjny harmonogram prac:
Do końca maja 2022: nadsyłanie propozycji abstraktów
Czerwiec – wrzesień 2022: nabór tekstów
Październik 2022: wybór tekstów do tomu
listopad 2022: recenzje naukowe
grudzień 2022: redakcja językowa poprawki Autorów, skład/łamanie, redakcja, dwie korekty autorskie
przełom 2022/2023: publikacja
KONTAKT:
Nadsyłanie abstraktów na adres redaktorów tomu:
Termin nadsyłania abstraktów do końca maja 2022.